IFRS مخفف عبارت (International Financial Reporting Standard) یا استانداردهای گزارشگری مالی بینالمللی، مرجع مشخصی برای تنظیم صورت های مالی مختلفی هستند که شرکتهای عضو این بنیاد ملزم به رعایت آنها در گزارش های مالی خود می باشند. قوانین و استانداردهای مشترکی تعریف میکند تا شکل صورتهای مالی در جهان یکپارچه و قابلدرک و قابلمقایسه باشند. این اصول توسط هیئت استانداردهای حسابداری بینالمللی(IASB) با هدف شفافسازی و یکپارچگی گزارشهای مالی برای کسبوکارهایی که بهطورگسترده و در سطح بینالمللی فعالیت دارند طراحی و تدوین شده و به نوعی به این استانداردها در دادوستدها و عملکرد مالی خود نیاز مبرم دارند.
نیاز به افزایش شفافیت و تقویت مشارکت بلندمدت و باثبات در کارهای تجاری و اقتصادی علت اصلی بهوجودآمدن استاندارهایی از جمله استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی شده اند. IFRS جایگزین بسیاری از استانداردهای ملی مختلف حسابداری در سراسر جهان شده است اما استاندارد حسابداری دیگری در آمریکا با نام GAAP مورداستفاده قرار میگیرد که با استاندارد IFRS متفاوت است.
چگونگی تدوین IFRS و معرفی IASB :
استانداردهای گزارشگری مالی بینالمللی IFRS توسط بنیاد استانداردهای گزارشگری مالی IASB طراحی و تدوین می شود. IASB مخفف عبارت(International Accounting Standards Board) یک نهاد مستقل و خصوصی و متشکل از ۱۵ عضو تماموقت است و پایهگذاران IASB شرکتهای حرفهای حسابداری، سازمانهای مالی خصوصی و سازمانهای فعال در حوزه حسابداری هستند. پس از طراحی و تدوین و انتشار IFRS ها و تایید تفسیر آنها توسط کمیته تفسیر IFRS آنها را در وب سایت در دسترس عموم قرار میدهند. بیش از 100 کشور استاندارهای بین المللی IFRS را برای سازمانهای خود لازم الاجرا دانسته اند.
ویژگی ها و اهداف IFRS :
هدف اصلیIFRS ایجاد یک زبان حسابداری مشترک است تا صورتهای مالی واحد و باکیفیت موردقبول جهانی درهمه سازمانها و کشورهای پذیرنده مورداستفاده قرار گیرد. شرکتها از استاندارهای IFRS سود می برند، زیرا اگر فرآیندهای کسبوکار یک شرکت شفاف و همسو با استانداردهای حسابداری بینالمللی باشد سرمایهگذاران خارجی رغبت بیشتری به سرمایهگذاری خواهند داشت. پذیرش جهانی IFRS موجب کاهش هزینههای تجزیهوتحلیل مالی و حذف عملیات حسابداری تکراری و سهولت مقایسه واحدهای اقتصادی در سطح ملی و بینالمللی میشود.
IFRS کسبوکارهای گوناگون را ملزم میدارد تا نتایج مالی و موقعیت مالی خود را با استفاده از فرمت و اصول یکسانی گزارش دهند، در واقع این دستورالعملها با ایجاد محدودیت مانع دستکاریهای جعلی و فریبکارانه در حسابها می شود. برای تمامی کسبوکارهایی که از IFRS استفاده میکنند، مقایسه نتایج مالی شرکتها و سازمانها بسیار سادهتر میشود و تضمینی است برای سلامت مالی سازمان ها و در نهایت تاثیر بلندمدت مثبتی بر اقتصاد جهانی دارد.
تفاوت استانداردهای حسابداری با IFRS :
قسمتهای زیادی از هر دو روش با هم متناظر هستند ولی تفاوتهایی نیز وجود دارد که درذیل به نمونه هایی اشاره میکنیم.
• کاربرد مفاهیم تئوری گزارشگری مالی ایران و حسابداری IFRS در مجموع یکسان است.
• در استاندارد حسابداری ایران صورتهای مالی شامل ترازنامه ، صورت سودوزیان ، صورت سودوزیان جامع ، صورت جریان وجهنقد و … است اما در استاندارهای IFRS به غیر از صورتهای مالی یاد شده ارائه صورت تغییرات حقوق صاحبان سرمایه نیز الزامی است.
• بخشهای موجود در صورت مالی ایران (دارایی – بدهی – درآمد –هزینه ) درمفاهیم نظری با حسابداری IFRS به غیر از موارد محدود مشابه است ولی بهطورکلی در نحوه شناسایی اقلام دارایی تفاوتی ندارد.
• محاسبه مخارج تحقیقوتوسعه و همینطور محاسبه استهلاک در استاندارد بین المللی IFRS متفاوت است.
• تفاوت در ترازنامه:
در استاندارهای حسابداری IFRS بررسی اولیه سرمایهگذاری براساس ارزش واقعی شناخته می شود در حالی که در استانداردهای داخلی برمبنای بهای تمام شده است.
در استاندارهای حسابداری IFRS برای محاسبه کاهش ارزش باید مبلغ دفتری با ارزش فعلی جریانات نقدی مورد انتظار مقایسه شود اما در حسابداری ایران ارزش دفتری با مبلغ بازیافتنی مقایسه می گردد.
دراستاندارهای حسابداری IFRS به جای ترازنامه که در ایران رایج است از اصطلاح صورت وضعیت مالی استفاده می شود.
در استاندارهای حسابداری IFRSصورت های مالی به شکل متوالی است ولی طبق استاندارهای ایران به شکل T است.
در استاندارهای حسابداری IFRS دارایی های جاری و بدهی های جاری گستردهتر از استاندارهای داخلی است.
مطالبات در حسابداریIFRS عمدتاً به صورت روش بهایتمامشده ولی در حسابداری ایران به شکل خالص ارزش بازیافتنی گزارش میشود .
در استانداردهای حسابداری IFRS به صورت عادی اقلام غیرجاری ابتدا گزارش میشود درحالیکه در استانداردهای ایران اقلام جاری در ابتدا و قبل ا ز اقلام غیر جاری قرار دارد.
هم اکنون ۴۳ استاندارد بینالمللی گزارشگری مالی (16استاندارد) و حسابداری بینالمللی (27 استاندارد) وجود دارد و ۳۴ استاندارد حسابداری در ایران وجود دارد. که از این استانداردها، استاندارد شماره ۱۵ با عنوان سرمایه گذاریها، شماره ۲۴ با عنوان گزارشگری مالی واحدهای تجاری قبل از بهرهبرداری و استاندارد شماره ۲۹ با عنوان فعالیتهای ساخت املاک مختص ایران است و نمونه مشابه بین المللی ندارد.
درحالحاضر ۳۱ استاندارد از ۴۳ استاندارد بینالمللی در ایران لازمالااجراست که برخی از این استانداردها ویرایش شده و دقیقاً مطابق با استانداردهای بینالمللی می باشد و برخی از استانداردهای موجود باید بازبینی شود.
۱۲ استاندارد دیگر نیز باید توسط سازمان حسابرسی تهیه و لازم الاجرا شود تا محیط گزارشگری مالی بینالمللی در ایران مهیا شود.
افزون بر این گزارشها، یک سازمان باید چکیده ای از سیاستهای حسابداری و یک گزارش از نوسانات سودوزیان خود ارائه دهد، ضمن اینکه یک شرکت هولدینگ باید برای هر یک از شرکتهای زیرمجموعه خود گزارشهای جداگانه ای بگیرد.
نحوه اجرایی کردن استاندارد IFRS :
برای پیادهسازی استانداردهای بینالمللی IFRS در سازمان باید شرایطی مهیا شود تا همه اسناد حسابداری یکبار دیگر با رویکرد IFRS توسط حسابدار حرفهای مسلط به حوزه IFRS مورد بازبینی تخصصی قرار گرفته و با ابزار نرم افزاری به فضای متناسب با استانداردها منتقل و ثبت حرفهای شوند. درضمن بسیاری از این رخدادها به دلیل شباهتهای بین دو استاندارد دارای ثبت مالی یکسانی می شوند و یا ممکن است فرمت های سازگار با IFRS را ایجاد و یا تغییر دهند.
جمع بندی:
امضا شدن برجام و رفع تحریم ها در ایران بستر مناسبی برای سرمایهگذاری خارجی ایجاد می کند و نیاز به تطبیق گزارشگری مالی بر مبنای استاندارهای بین المللی IFRS – به ویژه برای شرکت هایی که در بورس فعالیت می کنند -را دوچندان می سازد.
چنانچه یک سازمان بخواهد استانداردهای IFRS را در سازمان خود پیاده کند، در وهله اول باید مجهز به نیروی متخصص آموزش دیده بشود و در گام بعدی نیاز به نرم افزار کارآمد با قابلیت بهروزرسانی استاندارد ها دارد تا بتواند اصلاحات لازم را در رخدادهای مالی سازمان خود به انجام برساند.
جوانب متنوعی از فعالیت های تجاری وجود دارند که قوانین و الزامات حسابداری مربوطه برای آنها توسط IFRS مشخص می شود. الزامات استاندارد بین المللی گزارشگری مالی IFRSطیف وسیعی از بخش های حسابداری را شامل می شود. که لیست آن در سایت سازمان حسابرسی موجود می باشد.
