آموزش حسابداری – بخش بیست و هشتم: مفروضات حسابداري(قسمت سوم)

میثاق‌ها : در بسیاری از موارد بکارگیری اصول و مفروضات حسابداری با محدودیت‌هایی همراه است . این محدودیت‌ها که به آن‌ها میثاق‌ها و محدودیت‌های اجرایی نیز گفته می‌شود عبارتند از :

1- میثاق اهمیت

هنگامی که مبلغ اقلام و رویدادها در مقایسه با هزینه اعمال صحیح ترین روشهای حسابداری با اهمیت نیست و نتایج حاصل از بکارگیری دقیق قواعد و رویه های حسابداری نمی تواند بر قضاوت و تصمیمات استفاده کنندگان تاثیر بگذارد، اصول حسابداری به طور دقیق رعایت نمی شوند. مثلا یک خط کش باید به عنوان دارایی در دفاتر واحد تجاری ثبت و طی عمر مفید آن مستهلک گردد، اما در عمل، هزینه چنین تخصیصی معمولا بیش از بهای تمام شده خط کش مزبور خواهد شد و لذا اعمال صحیح ترین روش حسابداری اقتصادی نمی باشد. از آنجا که اهمیت یک امر نسبی است و مستلزم اعمال قضاوت حرفه ای می باشد. مثلا برای شرکتی که سرمایه آن بالغ بر صد میلیون ریال باشد، رقم 50000 ریال ممکن است بی اهمیت تلقی گردد در صورتی که همین رقم برای شرکتی که سرمایه آن یک میلیون ریال است مبلغی با اهمیت به شمار می رود.
باید توجه داشت که اهمیت هرگز به معنای نادیده گرفتن اقلام فاقد اهمیت نمی باشد. بلکه رویدادها صرفنظر از اهمیت آنها باید مدنظر قرار گیرند.

2- میثاق فزونی منافع بر مخارج

بر اساس این محدویت، هزینه تهیه اطلاعات حسابداری باید بر منافع حاصل از بکارگیری این اطلاعات فزونی نداشته باشد، به عبارت دیگر اطلاعات حسابداری باید مقرون به صرفه باشند. معنی صریح این عبارت این است که هزینه تهیه اطلاعات حسابداری بیشتر از منافع حاصل از بکارگیری این اطلاعات نباشد.

3- میثاق احتیاط

در مواردی که برای اندازه گیری یک رویداد، روش‌ها و رویه‌های متفاوتی که همگی منطبق با اصول پذیرفته شده حسابداری است وجود داشته باشد، احتیاط ایجاب می کند که روش یا رویه ای انتخاب شود که تاثیر افزایش کمتری بر سود دوره و جمع داراییها داشته باشد. از جمله موارد رعایت محافظه کاری، بکارگیری قاعده اقل بهای تمام شده یا خالص ارزش فروش، در ارزیابی موجودی ها و سرمایه گذاری ها می باشد.

4- میثاق خصوصیات صنعت

ویژگی ها و خصوصیات برخی از صنایع، روشها و رویه های خاصی را می طلبد. در برخی از موارد ممکن ویژگی یک صنعت خاص، بکارگیری روشی را ایجاب نماید که مطابق اصول پذیرفته شده حسابداری نباشد. این ویژگی می تواند استثناء در بکارگیری اصول و رویه های حسابداری را توجیه نماید. مثلا درپیمانکاری قبل از تکمیل فرآیند کسب سود و همزمان با پیشرفت کار، درآمد شناسایی می گردد که این خود استثنایی بر اصول پذیرفته شده حسابداری محسوب می گردد.
علاوه بر این چنانچه بکارگیری یک روش مغایر با استانداردهای حسابداری، منجر به ارائه اطلاعات سودمندتر، یا مانع
نتیجه گیری های گمراه کننده گردد، بکارگیری آن روش با اینکه مغایر اصول پذیرفته شده به شمار می رود مجاز است.
مشروط بر اینکه بنحو مطلوب افشاء و دلایل مربوط ارائه گردد.

منبع: مرکز آموزش پگاه سیستم