مفاهیم اولیه حسابداری یا همان مفروضات ، اصول و میثاقهای حسابداری، نقش مهم و اساسی در تهیه صورتهای مالی ایفا میکنند .
امروزه با استفاده از نرمافزارهای حسابداری، به ویژه نرمافزارهایی در سطح حرفهای مانند نرمافزارهای پگاه سیستم، برخی از حسابداران تازهکار، زمان کافی برای مطالعه این مفاهیم صرف نمینمایند. اما آشنایی با مفاهیم پایه ای حسابداری، شالوده انجام عملیات حسابداری حتی با وجود در اختیار داشتن نرم افزار است.
این مفاهیم شامل مفروضات، اصول و میثاقهاست.
مفروضات : مفروضات اموری بدیهی است که نیازی به اثبات ندارد .
مفروضات حسابداری عبارتند از :
1- فرض تداوم فعالیت
در حسابداری فرض بر این است که یک واحد تجاری برای یک مدت طولانی به فعالیت خود ادامه می دهد. به عبارت دیگر، فرض بر این است که واحد تجاری، در آینده قابل پیش بینی به عملیات خود ادامه می دهد. فرض تداوم فعالیت، توسط کمیته استانداردهای حسابداری مالی، بشرح زیر تعریف شده است:
(( فرض بر این است که هر واحد تجاری دارای تداوم فعالیت است، یعنی عملیات آن در آیندهی قابل پیش بینی ادامه دارد. به بیان دیگر فرض می شود که نه قصد بر این است که واحد تجاری منحل یا عملیات آن بنحو قابل ملاحظهای کاهش داده شود و نه ضرورت این کار احساس می شود.))
2- فرض تفکیک شخصیت
یکی از اساسی ترین مفروضات حسابداری فرض تفکیک شخصیت می باشد. زیرا این فرض بین واحد تجاری و مالک یا مالکین آن مرزی قائل می گردد. برای مقاصد حسابداری و گزارشگری مالی هر موسسه یک شخصیت حقوقی مستقل فرض شده که می تواند دارایی تحصیل نموده، بدهی و هزینه و تعهد و درآمد نیز تحصیل نماید.
3- فرض دوره مالی
همانطور که می دانیم نتایج واقعی عملیات یک واحد تجاری را تنها در زمان تسویه، یعنی خاتمه عملیات آن می توان تعیین کرد. از طرف دیگر بستانکاران، اعتبار دهندگان و اشخاص ذینفع نمی توانند تا تاریخ انحلال، از نتایج آن بی خبر باشند. از این رو عمر واحد تجاری به دوره های زمانی مساوی تقسیم می شود که هر دوره را اصطلاحا (( دوره حسابداری )) گویند. دوره مالی ممکن است سه ماهه، شش ماهه یا یکساله باشد. هر دوره مالی را که دوازده ماه طول بکشد در اصطلاح (( سال مالی )) گویند.
4- فرض تعهدی
فرض تعهدی یکی از زیر بنایی ترین و مهمترین مفروضات حسابداری است .توسعه و گسترش حسابداری تا حد زیادی مدیون این فرض است.
براساس فرض تعهدی، درآمدها به محض تحقق و هزینه ها به محض تحمیل، بدون توجه به زمان دریافت یا پرداخت وجه نقد مربوطه، شناسایی و ثبت می شوند.
5- فرض اندازهگیری بر حسب واحد پول
برای اندازه گیری هر ویژگی یا کیفیت، در نگاه اول به یک مقیاس اندازه گیری نیاز می باشد. مثلا واحد اندازه گیری طول متر، وزن کیلوگرم، انسان نفر، زلزله ریشتر و … می باشد. در حسابداری نیز پول به عنوان واحد اندازه گیری مبادلات فرض شده است. مثلا اگر واحد تجاری 50 دستگاه ماشین خریداری نماید، قیمت این ماشین ها در دفاتر ثبت می شود و این بدان معناست که این مبادله با پول اندازه گیری شده است. بهر حال پول یک واحد مشترک برای اندازه گیری مبادلات اقتصادی است که در ثبت مبادلات و تهیه صورتهای مالی مورد استفاده قرار می گیرد.
منبع: مرکز آموزش پگاه سیستم